در دستگاه‌های جرثقیل سقفی یکی از مهم‌ترین مباحثی که طراح و پیمانکار پروژه باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد کیفیت طراحی مدار برق جرثقیل سقفی خواهد بود. این الکتروموتورها برای تبدیل نیروی الکتریکی به مکانیکی ساخته می‌شوند و می‌توان این انرژی را به‌صورت دوران و خطی منتقل کرد. این ماشین‌های بزرگ و عمدتاً غول‌پیکر مکانیکی در مدل‌های مختلف طراحی می‌شوند. مصرف برق و نیروی الکتریسیته در آن‌ها بسته به ساختاری که دارند متفاوت است. مثل بسیاری از سیستم‌های انتقال قدرت دارای دو نوع تک‌فاز و سه‌فاز هستند.
در مدل تک‌فاز از جریان فاز و نول استفاده شده و در مدل‌های سه‌فاز جریان فاز یک واحد بیشتر است. به‌طورکلی سری‌های سه‌فاز مدار برق جرثقیل سقفی برای مصارف حرفه‌ای‌تر و سنگین‌تر مورداستفاده قرار می‌گیرند. در خطوط تولید، انواع مسیرهای باربری و تعمیرگاه‌ها، سردخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ، اجسام سنگین و متعدد زیادی باید در مسیرهای مختلف در طول شبانه‌روز جابه‌جا شوند.
حجم آن بسته به حیطه فعالیت این کارخانه‌ها متفاوت است. این جابه‌جایی‌ها عمدتاً توسط جرثقیل سقفی برقی انجام می‌شوند. چون نه آلودگی دارد و نه سروصدای اضافه و همین‌طور عملکرد آن‌ها بسیار بهینه بوده و در اثر گذر زمان دچار مشکلاتی نظیر خرابی اتصالات و… نمی‌شوند.
مزایای استفاده از جرثقیل‌های سقفی
به‌هرحال جرثقیل‌های سقفی یک سری مزیت‌های کلیدی دارند که موجب می‌شود در صنعت مورداستفاده قرار بگیرند. شما به‌راحتی می‌توانید این دستگاه‌ها را به‌صورت اتوماتیک در زوایای مختلف تنظیم کنید. این تنظیم زاویه در هر سطح و ارتفاعی قابل انجام خواهد بود. ارگونومیک بودن این سیستم‌ها مزیت کلیدی و مهم دیگر آن‌هاست. با بهره‌گیری از مدل‌های سقفی شما هزینه نگه‌داری و تعمیر کم‌تری پرداخت می‌کنید. معمولاً این دستگاه‌ها بر اساس جدیدترین تکنولوژی‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند و کاربری‌های آن‌ها موجب شده که در ظرفیت‌های مختلف نیز ساخته شوند.
از چند تن تا چند ده تن، تفاوتی نخواهد داشت. انواع نقشه تابلو برق جرثقیل سقفی توسط شرکت‌های زیادی طراحی و توسعه داده می‌شود. ضمن این که این سیستم‌ها دارای حالت موقعیت‌یابی هستند. به طور دقیق امکان تشخیص مکان و ارتفاع در آن‌ها وجود دارد.
از طرفی خرید یک دستگاه جرثقیل سقفی تا 50 درصد موجب کاهش هزینه‌ها می‌شود. می‌تواند کار چند لیفتراک و بالابر را در یک واحد تجاری و یا سوله انجام دهد. این از هر نظر مزیت به‌حساب می‌آید.
طراحی استاندارد مدار الکتریکی جرثقیل سقفی
معمولاً اگر در طراحی مدار الکتریکی جرثقیل سقفی حساسیت زیادی به خرج دهید، چه در مرحله طراحی، اجرا و چه در زمان بهره‌برداری، دغدغه‌های کلی شما در مورد صحت عملکرد دستگاه به‌مراتب کم‌تر می‌شود. شرکت‌های زیادی در زمینه طراحی، توسعه و خلق مدارهای الکتریکی برای جریان برق‌رسانی و سیستم مدیریتی انواع جرثقیل‌های سقفی در بازار ایران فعالیت می‌کنند که تنها برخی از آن‌ها مجوزهای لازم برای فعالیت را دارند.
ازاین‌بین یک سری شرکت‌ها می‌توانند نمونه کارهایی را نیز به شما ارائه دهند که اعتماد به آن‌ها آسان‌تر شده و در نهایت کارفرما نیز خیلی راحت‌تر پروژه را به دستشان بسپارد. مدار الکتریکی جرثقیل سقفی البته به اشکال مختلفی قابل راه‌اندازی و اجرا خواهد بود. معمولاً در حال حاضر امکان استفاده از سیستم اینورتر برای کم‌مصرف شدن و عملکرد بهینه در جرثقیل‌های سقفی وجود دارد. این دستگاه‌ها راه‌اندازی نرم موتور را ممکن ساخته و همین‌طور امکان انجام چپ‌گرد و راست‌گرد را نیز به اپراتور می‌دهند.
عمر مفید بالای این قطعات نسبت به سایر روش‌های اجرایی از جمله کلیدی‌ترین مزیت‌هایی است که مدل‌های اینورتر را پرفروش و محبوب نموده. درهرحال اگر قصد اجرای انواع طرح‌های سیم‌کشی و نقشه‌کشی تابلو برق جرثقیل سقفی را دارید در ادامه با ما همراه باشید، چون نکاتی در این حوزه به شما توضیح خواهیم داد.
انواع سیستم‌های کنترل جریان برق و برق‌رسانی جرثقیل سقفی
نقشه برق جرثقیل سقفی در بیشتر شرایط به سه شکل کلی کشیده خواهد شد. هرکدام از این روش‌ها یک سری مزیت‌ها و معایب خاص خود را دارند. شاید بتوان گفت به جز یک مورد که کلاً استفاده از آن در حال حاضر نه صرفه و نه توجیه اقتصادی دارد، دو مورد دیگر همیشه یک دوراهی اصلی برای کسانی هستند که قصد خرید سیستم‌های جرثقیل سقفی را دارند. این دستگاه‌ها به لحاظ استفاده مداوم معمولاً راندمان کاری بالا و مصرف برق زیادی دارند. در نتیجه باید در هنگام طراحی و ساخت برد و نقشه آن‌ها دقت زیادی به خرج گرفته شود.
از همین رو پیشنهاد می‌کنیم که برای این کار حتماً از مجموعه‌های معتبر کمک بخواهید که در این حوزه تجربه لازم را دارند و می‌توانند بر اساس نیاز، بهترین راهکار توسعه را به شما بدهند. البته پیش‌ازاین در ادامه در خصوص سه روش عمده طراحی کنترلر و نقشه برق جرثقیل سقفی صحبت خواهیم کرد.
سیستم کنترل برق C-Rail و کابل
روش اولی که ترجیح می‌دهیم در مورد آن صحبت کنیم، در حال حاضر یکی از بهترین، بروز ترین و کامل‌ترین تکنولوژی‌های به کار گرفته در برق‌رسانی انواع جرثقیل می‌باشد. در این روش هم قیمت نهایی پروژه کم‌تر بوده و هم می‌توان آن را بسیار سریع اجرا کرد. ضمن این که این سیستم در حال حاضر در ایران نیز محبوبیت زیادی دارد و شرکت‌های بزرگی در زمینه طراحی و تولید آن فعالیت می‌کنند.
می‌توان از پروفیل سی ریل برای ساخت این متریال استفاده کرد. مکانیزم برق آن معمولاً بر اساس ساختار آکاردئونی خواهد بود. در کابل‌های تخت، رشته‌های سیم در کنار هم قرار گرفته و چیدمان آن‌ها به شکلی است که اگر جرثقیل نیاز به خم و راست شدن داشته باشد، هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد. درحالی‌که کابل‌های گرد به‌مرورزمان دچار مشکلاتی نظیر تنش در انتقال جریان، شکستگی و… می‌شوند. معمولاً پس از مدتی چیدمان سیم‌ها به هم می‌خورد و در نتیجه دستگاه نیاز به سرویس دوره‌ای خواهد داشت. این اولین ایرادی است که می‌توان به دیگر سیستم‌ها گرفت.
مزیت‌های کلیدی
این سیستم در حال حاضر یکی از در دسترس ترین روش‌های برق‌رسانی در بین تمامی ساختارهای موجود است. در دسترس همه شرکت‌ها برای توسعه و استفاده بوده و از طرفی روش اصلی و کاملی برای برق‌رسانی عرضی در انواع جرثقیل‌ها است. البته برای مسیرهای کم‌تر از 50 متر می وان از این روش استفاده کرد.
معایب
به‌طورکلی در ان روش طول پارک زیاد است و در نتیجه حرکت جرثقیل در مسیرهای طولانی کمی محدود می‌شود. ضمن این که در ظرفیت‌های بالا که سایز کابل افزایش می‌یابد توان حرکتی جرثقیل سقفی ضعیف می‌شود که این یک عیب بزرگ به‌حساب می‌آید. از طرفی این تکنیک دارای یک سری محدودیت‌ها جهت استفاده در جریان‌های بالا است. مشکل بعدی نیاز به تعویض کابل در آسیب‌دیدگی‌هایی است حتی به‌صورت جزئی به وجود آمده‌اند. ضمن این که این روش انتقال برق در حرارت محدودیت‌هایی دارد و لازم است که در مسیرهایی که نیاز به چند جرثقیل وجود دارد از تکنیک‌های دیگر انتقال جریان برق استفاده شود.
سیستم کنترل برق Bus Bar یا شین برق رسان
این روش نیز در حال حاضر به‌منظور برق‌رسانی جرثقیل سقفی مدل‌های دروازه‌ای، بازویی و… طراحی و توسعه داده شده است و معمولاً به‌راحتی می‌توان در مدل‌های مختلف و در محیط‌های بزرگ، دارای محدودیت دمایی از آن استفاده کرد.
ویژگی‌ها
در این تکنیک انتقال و برق‌رسانی جرثقیل سقفی شما به‌راحتی می‌توانید جریان بالا را مورداستفاده قرار داده و در برق‌رسانی‌های طولی به‌صورت حرفه‌ای و کاملاً منعطف عمل کنید. در محیط‌هایی که آلودگی و نرخ تغییرات دمایی بالا است، کارخانه‌های تولید نورد و فلزات و… شما امکان بهره‌گیری از این سیستم را خواهید داشت. ضمن این که این طرح در حال حاضر در سیستم‌های بازویی، باز و بسته، انواع پوشش‌های آلومینیوم و pvc نیز اجرا می‌شود.
دارای سیستم ماژولار بوده و با تعویض خشاب‌های بخش خراب، می‌توانید به‌راحتی از برق‌رسانی جرثقیل سقفی برای سال‌های مختلف استفاده کنید. درصورتی‌که مسیر انتقال جریان شما طولانی است، معمولاً این تنها روش قابل انتخاب در بازار ایران خواهد بود. البته در مبحث طراحی مدار الکتریکی جرثقیل سقفی و برق‌رسانی جرثقیل سقفی شما باید به هزینه پروژه دقت ویژه‌ای داشته باشید.
شرکت بناگستر در حال حاضر یکی از ارائه‌دهندگان و توسعه‌دهندگان خدمات طراحی مدار، خرید و تجهیز انواع سوله‌ها، شرکت‌ها و انبارها با مدل‌های مختلف جرثقیل اتوماتیک، دستی و سقفی است. می‌توانید در صورت نیاز مدار برق‌رسانی را از این مجموعه تهیه کرده و یا صفر تا صد اجرای پروژه را به آن‌ها بسپارید.
سیستم کنترل برق کابل جمع کن
این روش برق‌رسانی در حال حاضر در مدل‌های دروازه‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرد و از آن جایی که معمولاً تجهیزات آن قیمت فوق‌العاده بالایی درند، در حال حاضر کم‌تر در صنعت به کار می‌رود. از طرفی این پروتکل موجب محدود شدن فضای کلی کار خواهد شد و همین‌طور خطرات زیادی را در پروژه ایجاد می‌کند.
از طرفی استفاده از سیستم کابل جمع کن در مواردی که صرفه اقتصادی اهمیت زیادی دارد معمولاً می‌تواند منطقی باشد. کابل جمع کن‌ها در دو مل فنری و موتوری تقسیم می‌شوند و عموماً مدل فنی در مسیرهای کوتاه می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد. در مسیرهای طولانی‌تر که سیم قرار است به‌دور یک محور بچرخد نیاز به کابل جمع کن موتوری خواهد بود. در غیر این صورت عملکرد درستی نخواهد داشت و دستگاه پس از مدتی دچار مشکل و اتصالی می‌شود.
مدار تابلو برق جرثقیل سقفی
مدار تابلو برق جرثقیل سقفی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش‌های اجرایی این‌گونه پروژه‌ها است. در این سیستم باید کنتاکتورهای استاندارد، کنترل فاز، اینورتر درایور، رله‌های حفاظتی، فیوز، کلید اضطراری، کلیدهای قطع و وصل جریان اصلی، باکس‌های فلزی و سیستم‌های خنک‌کننده حتماً وجود داشته باشد.
فرایند کلی ساخت و طراحی انواع جرثقیل سقفی
در حال حاضر شرکت‌های بزرگ و کوچکی چه با ماهیت ایرانی و چه غیرایرانی امکان ساخت انواع جرثقیل‌های سقفی را به شما می‌دهند. در وهله اول لازم است که سالن موردنظر برای اجرای طرح آماده‌سازی شود. نقشه‌برداری و طراحی ساخت جرثقیل بر اساس نیاز انجام خواهد شد. مدار برق جرثقیل سقفی در همین مرحله توسعه داده می‌شود. در نهایت بسته به نیاز از بین مدل‌های تک پل و دوپل یک گزینه انتخاب می‌شود.
مرحله بعدی نظارت بر مراحل ساخت خواهد بود که باید توسط یک تیم حرفه یا بادقت بالایی انجام گردد. در طول این فرایند، پل‌های متصل در جرثقیل سقفی مدام بررسی می‌شوند. لازم است که سیم‌کشی به‌صورت حرفه‌ای و دقیق انجام گردد. نوع سیم‌کشی نیز همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، بر اساس نیازسنجی‌هایی که انجام می‌گردد، تعیین خواهد شد. پس از آن پل‌ها باید به تأیید کارشناسان برسند، قطعات نیز باتوجه‌به شرایط محیطی و نیاز کارفرما رنگ‌آمیزی می‌شوند.
مرحله بعدی مونتاژ، پیکربندی و روی‌هم گذاشتن جرثقیل سقفی خواهد بود. در مرحله مونتاژ حساسیت کار چندبرابر بیشتر می‌شود. اتصال قطعات نیز باید هم در بخشی، در محل نصب سازه و هم در داخل کارگاه تولید انجام گیرد. پس از آن واحد فنی مجموعه‌های تولیدی آن را کنترل می‌کند. در مرحله آخر هم کلیه قطعات به محل نصب حمل شده و در نهایت جرثقیل روی کنسول و تیر کرین‌ها اجرا می‌گردد.
جلوگیری از مشکلات رایج در اجرای جرثقیل‌های سقفی
دقیقاً مانند خودرو، بازوهای مکانیکی این دستگاه نیز ممکن است در اثر پیکربندی اشتباه دچار مشکل شود، برای حل این ایرادات لازم است که یک سری کنترل‌های کیفی انجام گردد. در درجه اول آسیب یا تخریب سیم بکسل از جمله متداول‌ترین و اصلی‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند گریبان طراح را بگیرد.
ایرادات مربوط به نقشه تابلو برق جرثقیل سقفی
در مرحله بعد یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مشکلاتی که ما عمدتاً در پروژه‌های اجرایی می‌بینیم مربوط به برق‌رسانی جرثقیل سقفی و نقشه برق جرثقیل سقفی می‌باشد. وقفه در اتصال برق مابین میله‌های هادی و جاروبک یکی از بزرگ‌ترین و کلیدی‌ترین مشکلاتی است که تاحدامکان باید از آن جلوگیری شود. این موضوع سبب ایجاد مشکلات جریان برق متناوب می‌شود. بر روی جاروبک یک برس ساخته شده از گرافیت کربن وجود دارد که اگر به‌درستی اجرا نشود می‌تواند از بین برود.
ایراد در عملکرد کلید فرمان کابلی یا ریموت
اگرچه این مشکل نسبت به دیگر موارد در بحث نقشه برق جرثقیل سقفی کم‌تر رخ می‌دهد. اما به‌هرحال می‌تواند سبب ایجاد اختلال در عملکرد این دستگاه‌ها شود. استفاده از ریموت‌های کم‌کیفیت و همین‌طور مدار چینی‌های غیراصولی از جمله مشکلاتی است که یک پروژه جرثقیل سقفی ممکن است با آن روبرو شود. همچنین ممکن است کنترلرهای آویز دستگاه نیز پس از مدتی جدا شود. در این صورت باید در نظر داشته باشید که اپراتور کلید فرمان آویز دچار مشکل شده است. استفاده از فیوزهای کم‌کیفیت نیز در بحث طراحی مدار الکتریکی جرثقیل سقفی موضوع مهم بعدی خواهد بود.
