جرثقیل سقفی ابزاری درون کارگاهی برای جابهجایی بارهای سنگین است که به صورت یک پل نصب شده در ارتفاعی مشخص، وظیفهی انتقال بارهایی با وزن بالاست که حمل آن برای انسان غیر ممکن است میباشد. این وسیله با استفاده از نیروی الکتریکی که در موتورهایش به جریان میافتد در امتداد سه محور طولی، عرضی و ارتفاع، همهی محدودهی کارخانه، سوله یا محیط کارگاهی را پوشش میدهد. هدایت این ابزار از طریق ریموت و یا کلید فرمان توسط انسان انجام میگیرد و نیز میتواند با پذیرفتن برنامه، فعالیت خودکار از پیش تعیین شدهای را انجام دهد که به کاهش هزینههای انجام کار خواهد انجامید. جرثقیل سقفی، اجسام سنگین را به شکل معلق در هوا به وسیلهی قلاب یا تجهیزات دیگر در محیطی که برایش به شکل فیزیکی تعریف شده است، جابهجا کرده و به طور کلی به دو دستهی کلی تک پل (مونوریل) و جفت پل (دو پل) تقسیمبندی میشود.
کارایی و کاربرد جرثقیل سقفی
جرثقیل های سقفی در کنار جرثقیل های دروازه ای، بهترین گزینه برای استفاده در مکانهایی تلقی میشوند که به علت نیاز مبرم به استفادهی حداکثری از فضا، امکان استفاده از دیگر جرثقیلها، نظیر جرثقیل دروازهای وجود ندارد. این مدل از جرثقیل در فضای سر پوشیده برای جابهجایی مکرر و انتقال بارهای سنگین از مکانی به مکان دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. صنایعی که در پروسههای تولید، انبارداری و دیگر حوزهها به انتقال بارها، قطعات یا محمولههای سنگین نیاز دارند (مانند خودرو سازی، تجهیزات سنگین، کشتی سازی، نیروگاهی، هواپیمایی، ساخت فلزات و بتن، ساخت تجهیزات حمل و نقلی و غیره) میتوانند از چنین جزثقیل سودمندی استفاده نمایند. جزثقیل سقفی برای محیطهایی که دهانهی عریض دارند میتواند بهترین گزینهی حمل و جابهجایی کالاها باشد. در صورتی که ستونهایی برای تحمل وزن جرثقیل و بارش در محل موجود نباشد، برای اجرا و نصب جرثقیلهای سقفی میتوان از سازههای مخصوص نگه دارنده بهره برد.
ساخت جرثقیل سقفی
ساخت یک جرثقیل سقفی را میتوان به سه فاز اصلی خرید، طراحی و تولید تقسیم کرد که هر کدام جداگانه و مفصل در ادامه توضیح داده خواهد شد اما از نظر زمان بندی، مجموعه پروسهی ساخت جرثقیل سقفی بین 4 تا 8 ماه به طول خواهد انجامید.
خرید:
خرید تجهیزات لازم برای ساخت جرثقیل سقفی به دو دستهی خریدهای داخلی و خرید از خارج کشور تقسیم میشود. قطعاتی نظیر ترولی (بالابر) که در داخل، یا تولید نمیشوند یا کیفیت مناسبی ندارند از شرکت های اروپایی مانند ورلینده (Verlinde) فرانسه یا استریت (Street) انگلیس خریداری می شوند.
اما قطعاتی که می توان نمونه های تولید داخل و با کیفیتشان را یافت، مانند موتور گیربکسهای طولی SEW، ورقهای فلزی، مواد چرخ، بلبرینگ، اتصالات و پیچ و مهرهها، رنگ، خط برقرسان طولی (Bus Bar) و خط برقرسان عرضی (C-Rail)، کابلها، کلید فرمان، ریموت و لیمیت سوییچ نیازی به خرید از خارج نداشته و از داخل تهیه میشوند.
طراحی:
در این مرحله ابتداعا سایت (محلی که قرار است جرثقیل سقفی در آن نصب شود) مورد برداشت قرار میگیرد. یعنی نقشه برداران، تکنسینها و طراحان، از محلی که قرار است جرثقیل سقفی در آن کار گذاشته شود بازدید کرده و تمامی اطلاعات محیط (از ابعاد سوله یا سالن گرفته تا مقاومت ستونها برای تحمل وزن جرثقیل و باری که حمل خواهد کرد) را ثبت میکنند تا بر طبق نیاز مشتری، امکاناتی که محیط میتواند در اختیار طراحان قرار دهد را ارزیابی کرده باشند.
مرحله ی بعدی، طراحی و تهیه نقشه General Arrangement میباشد که توسط نرم افزارهای مهندسی مانند autocad, rhino, revit یا امثالهم تهیه میشود. گاهی نمونههای سه بعدی نیز از فضا به همراه جرثقیل سقفی تهیه میشود تا تمامی امکانات و نیازهای کارفرما، در آن تست شده و نتیجهی نهایی حاصل شود. پس از آن، تمامی نقشهها نیاز به اخذ تاییدیه دارند و پس از تایید شدن آمادهی اجرا خواهند شد. گاهی فضای کارگاهی که قرار است جرثقیل سقفی در آن پیاده سازی و اجرا شود نیاز به تغییرات جزعی مانند تمیزکاری، رنگآمیزی، جوشکاری، مقاومسازی و مانند اینها را دارد که این اقدامات میتوانند همزمان با دیگر مراحل طراحی و ساخت جرثقیل سقفی انجام گیرند.
ساخت
یک جرثقیل سقفی از اجزای زیادی تشکیل میشود که هر یک از آنها میبایست در مکان دقیق خود به درستی قرار گیرد تا کارایی کافی در جرثقیل به وجود آید. این اجزاء از ورقههای فولادی که باید به یکدیگر جوش داده می شوند گرفته تا خوده موتور و دیگر قطعات، برای ساخت جرثقیل، در کنار هم، چهار قسمت اصلی یک جرثقیل سقفی را تشکیل میدهند. این چهار قسمت شامل: ریل، پل، کلگی و متعلقات میشوند.
پل جرثقیل برقی:
برای ساخت پل با توجه به عرض کارگاه، سوله یا محیطی که قرار است جرثقیل در آن نصب شود، با محاسبات بسیار دقیقی با برشکاریهای سرد، ورقههای فولادی را آماده کرده و با سرسازی ورقها و پخکاری، مطالبق نقشه، آن را به عرض مطلوب آماده میکنند. تسمهسازیهای بال بالا (آن طرف از پل که دارای شین برق رسان میباشد) و بال پایین (طرف دیگر پل) به علاوهی تسمهسازی جان نیز میتواند در همان زمان انجام گیرد تا برای جوشکاری هادی جان (چهار پهلو) بر روی بال آماده باشند. سپس دیافراگم را بر روی بال بالا تنظیم کرده و جان را به دیافراگم و بال بالا به صورت U شکل مونتاژ می نمایند.
مونتاژ بالا پایین بر روی U مونتاژ شده و تشکیل Box پل مرحله ی بعدی ساخت می باشد که می بایست پیش از جوشکاری طولی بال به جان انجام پذیرد، بعد از آن سر سازی پل انجام می پزیرد تا پل محیای مونتاژ به کلگی ها و تنظیم دهانه شود. پس از آن تمامی قطعات جانبی مانند استاپر ها، ضربه گیر ها و غیره یا به پل پیچ و مهره شده یا جوش می خورند تا پل آماده گردد. در تهایت تمیزکاری پل و رنگ آمیزی آن انجام گرفته و پیش از نصب آن در محل کنترل کیفیت می شود. جدای از کنترل نهایی، در تمامی مراحل جوش کاری، کنترل و تست جوش روی تک تک جوشکاری هایی که زده شده، انجام می گیرد تا پل به لحاظ ایمنی در بالا ترین سطح ممکن قرار گیرد.
ساخت کلگی:
مانند پل، ساخت کلگی ها نیز شامل برشکاری سرد، پخ کاری مطالبق نقشه، جوشکاری هادی جان (چهار پهلو) بر روی بال، تنظیم دیافراگم بر روی بال بالا، مونتاژ جان به دیافراگم ها و بال بالا و مونتاژ به صورت U قسمت های بالا پایین بر روی U مونتاژ شده و تشکیل Box کلگی و جوشکاری طولی بال به جان میشود. علاوه بر آن، سوراخکاری محل چرخ و محل نشیمن فلنج و جوشکاری خود فلنج انجام شده و مجموعهی نگه دارندهی چرخ، شفت و بلبرینگ به کلگی مونتاژ میشوند. بعد از آن درپوش کلگی میبایست به بدنه پیچ و مهره شود. در نهایت هم تمیزکاری و رنگکاری کلگی انجام میشود.
متعلقات جرثقیل سقفی زنجیری و سیم بکسلی (چرخ، برق و برقرسان):
برای ساخت چرخ، موارد خریداری شده باید تراشکاری گردد و به بلبرینگهای مورد نیاز و متناسب، متصل شوند. سپس جوشکاری فلنج چرخها را به روی کلگی انجام شود و در نهایت مجموعهی چرخ را به همراه شفت و بلبرینگ به نگهدارندهی چرخ کلگی مونتاژ نمایند.
پروسهی برق، پس از آماده سازی تجهیزات مورد نیاز تابلو بر اساس نقشه به مونتاژ قطعات بر روی سینی میرسد. سیم کشی قطعات انجام شده و ملزومات آن اجرا میشود. اجرای لیبل قطعات و شماره سیمها، بخش بعدی کار است که پس از آن مونتاژ سینی درون تابلو و بعد مونتاژ تابلو بر روی پل انجام میپزیرد. پس از تستگیری و اطمینان از سلامت همه چیز، در نهایت دمونتاژ تابلو جهت حمل به محل کار صورت میگیرد.
برای ساخت برق رسان نیز ابتدا تجهیزات جانبیاش ساخته میشود، سوراخکاریهای مورد نیاز انجام میگیرد، جوشکاری قطعات به سازهی پل و کلگی انجام میپذیرد، پایهی تابلو به محل مورد نظر جوشکاری میشود، بار دیگر تابلو برق به آن مونتاژ، تست و سپس دمونتاژ میشود و در آخر، تمیزکاری و رنگ آمیزی میگردد تا آمادهی پیادهسازی در محل شود.
ساخت و نصب ریل (راهرو) جرثقیل سقفی در کارگاه
برای ساخت راهرو میبایست ابتدا ساخت تجهیزات مسیر عبور نفرات انجام شود سپس تجهیزات نرده به آن متصل گردد، سوراخکاری و تنظیم اتصالات پیچی آن انجام پذیرفته و اتصالات رابط به پل، مورد جوشکاری قرار گیرد. بعد از آن اتصالات پیچی به اتصالات رابط پل از طریق جوشکاری، مونتاژ میشود و تنظیمات همه چیز چک میگردد. بعد از آن قطعات پیچی تک به تک شمارهگذاری میشوند، سپس دمونتاژ آنها و رنگآمیزی آخرین مرحلهی کار در ساخت راهرو میباشد.
نصب جرثقیل سقفی:
نصب جرثقیل سقفی برقی در محل شامل 16 مرحلهی بسیار دقیق میشود.
- ابتدا باید مجددا کنترل تیرهای حمال صورت پذیرد که آیا برای تحمل وزن جرثقیل و بارش مقاومت کامل دارند یا خیر
- بعد از آن دهانهی سالن کنترل میگردد که برای ورود پل به آنجا متناسب باشد.
- در مرحلهی سوم، ریلهای طولی که از پیش ساخته شدهاند در محل نصب میشوند.
- بعد از آن خطوط برق طولی توسط شینهایی که در محل نصب میشوند، انتقال مییابند
- در مرحلهی بعدی، پل به کلگیها مونتاژ شده و بر حسب میلیمتر نسبت به دهانهی سالن تنظیم میشوند.
- موتورهای حرکت دهندهی پل در محور طولی در محل مورد نظر نصب میشوند.
- سپس ریلهای عرضی روی پل نصب شده و سایر متعلقات برق رسان عرضی در جای خود به جرثقیل متصل میشوند.
- تمامی کابل کشیهای مربوطه انجام میگیرد
- با بهرهگیری از یک جرثقیل کامیونی، جرثقیل سقفی از زمین بلند شده و بر روی ریلهای طولی مستقر میگردد.
- بالابر نیز با کمک جرثقیل کامیونی نصب میشود.
- سپس موتورها و سایر المانهای کنترلی و قدرتی سربندی میشوند.
- در این مرحله جرثقیل، راهاندازی شده و کارایی و سلامت فیزیکی آن تست میشود.
- تنظیمات نهایی به روی جرثقیل سقفی انجام میگیرد.
- تمامی تستهای مربوط به باربرداری و انتقال آن به نقاط دیگر انجام میشوند.
- آموزشهای جامع به اپراتورهایی که قرار است جوثقیل را کنترل کنند، داده میشود.
- و تحویل نهایی به مشتری اتفاق میافتد.