جرثقیل‌های دروازه‌ای یا گیت کرین‌ها (Gate crane – Gantry crane) یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین روش‌ها برای جابجایی اقلام در محیط‌های کارگاهی و داخل سوله (In door) و همچنین محیط‌های بیرون از کارگاه (outdoor) هستند. این کرین‌ها از ابعاد کوچک و کارگاهی و قابل جابجایی و ساده با ظرفیت کم تا ابعاد بسیار بزرگ در بنادر و یا پروژه‌های ساختمانی بسیار بزرگ و با ظرفیت جابجایی اجسام بسیار سنگین، انواع مختلفی دارند و هر کدام می‌بایست در جای خود و برای منظور خاصی استفاده شود. در این مقاله پس از معرفی بسیار کوتاهی از جرثقیل‌های دروازه‌ای به مراحل ساخت جرثقیل دروازه‌ای و اشکال مختلف طراحی آن می‌پردازیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
جرثقیل بناگستر با کارشناسان و مهندسان خبره و پرسابقه، طرف قرارداد ساخت انواع جرثقیل دروازه‌ای و سقفی در اندازه‌های گوناگون و راه‌اندازی و تعمیر و نگه داری آنهاست. جهت اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان جرثقیل بناگستر ارتباط برقرار نمایید.
جرثقیل دروازه‌ای و انواع آن
جرثقیل‌های دروازه‌ای تقریباً همانند جرثقیل سقفی ست با این تفاوت که بجای اتصال به سقف، روی دو پایه ثابت یا متحرک (که در این مقاله به نوع متحرک خواهیم پرداخت) قرار گرفته است و با سه درجه آزادی در طول، عرض و ارتفاع قابلیت حرکت و جابجایی دارد.
جرثقیل‌های دروازه‌ای دارای دو دسته اصلی هستند: یک پل و دو پل. تفاوت اصلی این دو دسته به ظرفیت و کاربری جرثقیل برمیگردد به این صورت که جرثقیل دروازه‌ای تک پل بیشتر برای ظرفیت‌های زیر 10 تن و دهانه‌های کوچکتر از 20 متر استفاده می‌شود. جرثقیل دروازه‌ای دو پل برای ظرفیت‌های بیشتر از 5 تن و دهانه‌های بزرگتر از 12 متر نیز استفاده می‌شود. تفاوت اصلی آن‌ها هم در تیرباربر یا پل جرثقیل است که بدنه‌ی اصلی جرثقیل به شمار می‌آید و وظیفه نگهداری واگن و موتور و قلاب و … را به عهده دارد و همانطور که گفته شد با توجه به اندازه دهانه و ظرفیت جرثقیل، می‌تواند دوتایی یا تکی باشد.
همه‌ی انواع جرثقیل‌های دروازه‌ای و حتی جرثقیل‌های سقفی توسط بناگستر قابل طراحی، ساخت و راه‌اندازی ست. جهت استعلام قیمت جرثقیل دروازه‌ای با ما تماس بگیرید.
ساخت جرثقیل دروازه‌ای متحرک
در طراحی جرثقیل دروازه‌ای اغلب از دو شیوه طراحی و استراتژی مختلف یکی تک پل و دیگری دو پل استفاده می‌کند. پل یا تیر در یک جرثقیل دروازه‌ای به پایه‌های مستقلی متصل می‌شود که روی چرخ‌ها یا ریل‌ها در محل اتصال به زمین نصب می‌شوند. نمونه‌های قابل حمل و کوچک این جرثقیل‌ها روی چرخ حرکت می‌کنند. اما برای مدل‌های بزرگتر معمولاً برای هر یک از پایه‌ها یک ریل در نظر گرفته می‌شود تا جرثقیل بتواند در امتداد آن در مسیر مستقیم حرکت کند.
عموماً چهار طرح کلی مختلف در طراحی جرثقیل دروازه‌ای مورد نظر است که یک به یک به هرکدام خواهیم پرداخت:
ساخت و طراحی جرثقیل دروازه‌ای کامل (Full gate crane)
نوع کامل جرثقیل دروازه‌ای رایج‌ترین نوع آن است. در این مدل طراحی، جرثقیل بر روی دو پایه نصب می‌شود که این پایه‌ها نیز روی ریل قرار دارند. طبعا دلیل استفاده از ریل این است که ظرفیت جرثقیل بالاست و ریل بهتر از چرخ می‌تواند وزن زیاد و دقت بالایی که مورد نیاز است را تحمل و تأمین کند.
جرثقیل دروازه‌ای کامل معمولاً در مسیر مستقیم در محل پروژه استفاده می‌شود. همچنین انواع تجهیزات موتوری مانند بالابر قیچی، چنگال، چرخ دستی و کامیون می‌توانند از زیر جرثقیل عبور کنند.
ساخت و طراحی جرثقیل نیم دروازه‌ای (Semi-gate crane)
گاهی اوقات جرثقیل‌های دروازه‌ای در نزدیکی یک سالن یا سوله یا به طور کلی در نزدیکی یک دیوار مستحکم و قابل اتکا قرار است استفاده شود. در این شرایط برای کاهش هزینه‌ها و استفاده بهتر از فضا به سراغ جرثقیل‌های نیمه دروازه‌ای می‌رویم.
در این طرح از یک طرف ستون ساخته شده و چرخ جرثقیل روی آن قرار می‌گیرد و در سمت دیگر که به دیواره یا سقف سالن متصل است، از ستون‌های سالن یا تیر‌های نگهدارنده به عنوان پایه دیگر جرثقیل استفاده می‌شود. پس در جرثقیل نیم دروازه‌ای نیازی به ساخت دو ستون مجزا نیست.
ساخت و طراحی جرثقیل قابل حمل یا متحرک (Portable gate crane)
مدل‌های دیگری از جرثقیل دروازه‌ای وجود دارد که به صورت قابل حمل طراحی شده‌اند. این سازوکار‌ها وزن کمتری دارند و جابجایی این دسته از جرثقیل‌ها بسیار راحت‌تر است و به دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر، کارایی بیشتری در جابجایی بار‌های سبکتر دارند.
در طراحی جرثقیل‌های قابل حمل تنها نکته‌ی قابل ذکر و تفاوت در اینست که ریلی برای جابجایی پایه‌ها وجود ندارد و بجای آن پایه‌ها روی چرخ‌های لاستیکی حرکت می‌کنند. ساخت این جرثقیل‌ها برای کارگاه‌های کوچک و با هدف بار‌های کوچکتر و سبکتر، بسیار ارزان‌تر و مقرون به صرفه‌تر است.
برای مشاوره در طراحی و ساخت جرثقیل‌های دروازه‌ای متحرک یا پورتابل با کارشناسان بناگستر تماس بگیرید.
ساخت و طراحی جرثقیل‌های تنظیم شونده (Adjustable gate crane)
جرثقیل دروازه‌ای قابل تنظیم یکی دیگر از ایده‌های خلاقانه ایست که در سال‌های مورد استقبال قرار گرفته است. در این نوع جرثقیل‌ها می‌توان ارتفاع و اندازه‌ی دهانه جرثقیل را تغییر داد. لذا کاربر می‌تواند جرثقیل را با توجه به نیاز خود در موقعیت خاصی قرار دهد.
طبعا این نوع جرثقیل‌ها با شرایط کاری مختلف بسیار سازگار هستند. و همچنین امکان استفاده از آن‌ها در شرایط مختلف وجود دارد.
چند نکته‌ی با اهمیت در طراحی ساخت جرثقیل دروازه‌ای
در فرآیند طراحی، ساخت و نصب جرثقیل دروازه‌ای (تک پل یا دو پل) یا جرثقیل نیمه دروازه‌ای (دو پل یا تک پل) باید به نکات مهم زیادی توجه شود:
- در هنگام طراحی جرثقیل دروازه‌ای دو پل، لازم است که فاصله بین پل‌ها را با دقت تعیین کنید تا هم فضای درست برای واگن موجود باشد هم استحکام جرثقیل در بیشنیه خود باشد.
- در جرثقیل‌های دروازه‌ای و جرثقیل‌های نیمه دروازه‌ای باید به طور دقیق طول کلگی و فاصله بین چرخ‌ها محاسبه شود.
- انتخاب زاویه بین ستون‌ها در جرثقیل دروازه‌ای بسیار مهم است. این زاویه برای بالانس و پایداری جرثقیل یک فاکتور حیاتی ست.
- کنترل ستون‌ها در برابر تنش و خمش ضروری است. ضخامت تیر ستون و شکل مقطع آن عامل تعیین‌کننده در این فاکتور است. به طور کل در انواع جرثقیل‌های سقفی و جرثقیل‌های دروازه‌ای تمامی قطعات سازه‌ای باید در برابر کشش کنترل شوند.
- در جرثقیل‌های دروازه‌ای علاوه بر کنترل خیز وسط دهانه جرثقیل که در جرثقیل‌های سقفی زیاد پیش می‌آید، لازم است خیز یا کمانش مجاز در قسمت‌های مختلف سازه نیز کنترل شود.
- طراحی اتصالات در انواع جرثقیل دروازه‌ای بسیار حائز اهمیت است.
- تأثیر باد بر قدرت موتور‌های حرکت طولی و عرضی جرثقیل دروازه‌ای باید در نظر گرفته شود
- بررسی رفتار جرثقیل دروازه‌ای در برابر باد و زلزله و امکان واژگونی الزامی است.
- توصیه می‌شود موتور و تجهیزات الکتریکی جرثقیل سقفی مجهز به سایبان مناسب جهت محافظت در برابر نور مستقیم خورشید یا باران باشد.
- پیش‌بینی نصب یک مسیر دسترسی استاندارد برای دسترسی به موتور و تجهیزات الکتریکی جرثقیل دروازه‌ای ضروری است.
- کلیه مراحل ساخت جرثقیل دروازه‌ای باید با دقت مضاعف و طبق استاندارد‌ها انجام شود. رعایت تلورانس‌های استاندارد و safety factorها در فرآیند ساخت و نصب جرثقیل دروازه‌ای الزامی است.
ذکر این نکته ضروریست که توجه و رعایت موارد ذکر شده و برخی نکات دیگر منوط به دانش مهندسی و تسلط بر الزامات استاندارد و نیز تجربه طولانی نیرو‌های انسانی است. همکاران و کارشناسان ما در جرثقیل بناگستر با سابقه درخشان مهندسی آماده ارائه هرگونه مشاوره در زمینه طراحی و ساخت انواع جرثقیل‌های دروازه‌ای هستند.
سخن پایانی
در این مقاله به طراحی و ساخت جرثقیل دروازه‌ای، انواع و نکات پیرامون آن پرداختیم. از این جرثقیل‌ها برای جابجایی بار‌های سنگین در تناژ بالا استفاده می‌شود.
گمرک، عملیات ساختمانی مانند بتن‌ریزی، ساخت سیلو و مواردی از این قبیل از مهمترین موقعیت‌هایی است که در آن‌ها از جرثقیل‌های دروازه‌ای استفاده می‌شود.
در پایان لازم به ذکر است که در حین کارکرد جرثقیل دروازه‌ای، بهتر است به صورت دوره‌ای بازرسی از اجزای مختلف جرثقیل در دستور کار قرار گیرد. تا بتوان مشکلات احتمالی را زودتر شناسایی کرد و اقدامات لازم را برای رفع آن‌ها انجام داد.
